Mevlevî âyînlerimiz Selîmîye, Süleymâniye, Sultan Ahmet gibi büyük mimarî eserlerimizin musikideki karşılığı olarak düşünebileceğimiz şaheserlerdir. Ayrıca felsefî, sosyolojik, edebî form, üslup, musiki tekniği ve estetiği bakımından üzerine ciltlerle kitap yazılabilecek bir özelliğe sahiptirler. Mevlevî âyinleri dinî, tasavvufî Türk musikî¬sinin en ihtişamlı eserleridir. Dört selâmı da bestelenmiş bir âyin-i şerif tek makamlı olabileceği gibi en büyük çoğunluğunda çeşitli, yakın uzak makam geçkileri yapılmış, türlü prozodik ve müzikal ustalıklar gösterilmiştir. Fakat bütün bunlar ilham öyle geldiği için kendiliğinden olmuş, san’at gösterisine kalkışılmamış, çok samimi ve vecdâver eserlerdir. Bazı âyinler bir, bazısı iki selâm halinde bestelenmiştir ki bunlar diğer uygun makamlı âyinlerin eklenmesi suretiyle tamamlanıp icra edilirler. Âyin besteciliği kolay bir iş değildir. Belki bütün diğer dallardan daha zordur. Çünkü aşk, bilgi ve ilham gerektirir. Birtakım notaları, biçim ve usûl kurallarına uyarak yan yana getirmekle âyin bestelenmiş olmaz. Bu yolla belki 50-60 sayısı ortaya çıkar ama bunlara “âyin-i şerif” denmez ve bunlar “meydan görmez”, ki örnekleri vardır. Bütün gerçek âyin bestekârlarının ruhları şâd, himmetleri hazır ola. “Sensin beni lâfzınla süren sen, heyecânâ
Gönlüm gelir, aşkınla senin hep cevelânâ
Etdimse kusur affına geldim yüce Pîrim
Reddetme beni eyle kabul Hazret-i Mevlâna” İsmail Hakkı Özkan |
Mawlawi rituals are masterpieces that in their musicality may be considered to correspond to our great architectural Works such as the Selîmiye, the Suleymâniye and the Blue Mosques. Moreover, they have aspects that can be discussed in volumes in terms of philosophy, sociology, literatura, form, stle, musical technique and aesthetics. Mawlawi ritual pieces of music are the greatest works of religious, mystic Turkish music. An âyin-i şerif, all four greetings of which have been composed, might have only one rhythmic pattern, but generally it includes various, long or short pattern transitions. Many prosodic and musical skills are exhibited. However, these are spontaneous, heart-felt, fascinating works produced with inspiration. In these works, there is no evidence of artistic pretension. Some pieces of ritual music have been composed as one greeting, some two. They were completed and performed together with the addition of other pieces of composition in harmonious modes. Being ritual music composer is not easy, perhaps harder than any other branch of music because, as mentioned before, love requires knowledge and inspiration. Ritual music cannot be composed just by obeying rules and bringing certain notes, forms and patterns together. In that way, you will perhaps get the number of fifty or sixty, but they are not called âyin-i şerif and they are not works of maturity. We have some examples. May all composers rest in peace, and may God be their helper. "It is you who draws me to excitement by the words
My heart palpitates always by your love
O, the noble Pir, pardon me for my mistakes
O, the Exalted Mawlana, refuse me not, but take me on" İsmail Hakkı Özkan
|